5651 yasası

5651 Sayılı Yasa Nedir?

5651 Yaptırımları Neledir?

Her işletme 5651 yasa kapsamının belirttiği şekilde internet kayıtlarını tutmak zorundadır.

5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan tüm yayınların düzenlenmesi ve bu yayınlar yoluyla işlenen suçlarla mücadele edilmesi hakkında kanun” 23 Mayıs 2007 tarihinde 26530 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 5651 Sayılı Kanun internet ortamında yapılan yayınların düzen ve kontrol altına alınması aynı zamanda yapılan yayınlar yoluyla işlenen suçlar ile mücadele edilmesi hakkındaki kanundur.

yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kablolu / kablosuz bağlantı ile kurum içerisinde internet hizmetini toplu olarak müşterilerinin ve çalışanlarının kullanımına açanlar, yasal olarak yerine getirmekle yükümlü olduğu şartlar bulunmaktadır. Bu kanunun yönergelerine uymakla zorunlu olan kurumlar; oteller, alışveriş merkezleri, üniversiteler, kafeler, internet kafeler, KOBİ’ler gibi interneti toplu kullanıma açan kurumlardır. Kanun kapsamına, işletmelerin müşterilerine sunduğu ücretsiz internet hizmeti ve firmaların çalışanlarına şirket içerisinde sundukları internet hizmeti de girmektedir. Kafelerde, yemek yediğimiz restoranlarda ya da çalıştığımız kurum içerisinde kullandığımız internet hizmeti, kanun kapsamında yer almaktadır. İşletmeler ve kurumlar tarafından verilen bu tür internet hizmetinin kablosuz bağlantı noktaları büyük çoğunlukla şifreli olmaktadır. Şifresiz olarak sunulan bu tür hizmetler kesinlikle güvenli olmamakla birlikte kullanımı sonucunda kullanıcının özel bilgilerinin çalınması ya da virüs ve benzeri zararlı yazılımların bulaştırılması olarak soruna yol açabilir. Bu yüzden şifresiz bağlantılara kesinlikle güvenilmemelidir.

5651 Sayılı Kanun’a tam uyumlu ve en güvenli yöntem ağa bağlanacak kullanıcının cep telefonuna bir şifre gönderilmesi ve numaranın kayıt altına alınmasıdır. Bu sayede hat sahibinin TC Kimlik Numarası‘na da gerekli durumlarda ulaşılabilir ve yasal takip yapılabilmektedir. İşletmelerde bu şekilde SMS doğrulaması olmadığında veya kullanıcıların kişisel bilgileri kayıt altına alınmadığında internet hizmeti sunan işletme ya da kurum sorumlu tutulacaktır. Suçun işlendiği tarih ve zamandaki bağlantı kimin tarafından yapılmış ve ne kadar süre ile yapılmış kaydını sunduğunda sorumlu tutulan ya da suçlu olarak görülen taraf olmayacaktır. Örnek vermek gerekirse ağa bağlanan bir kullanıcı terör içerikli paylaşımlar ya da örgütlenme yazışmaları yaparsa bu bir suç teşkil eder. Bu suçun araştırılması sırasında işletme tarafından ilgili kayıtlar talep edildiğinde kaydı sunamaz ise söz konusu suçtan hizmeti sunan ilgili işletme ve ya kurum sorumlu tutulabilir. Bu yüzden ağa erişim konusunda çok dikkatli olunmalı ve yasaların gerekliliklerini tam olarak yerine getirmeye azami özen gösterilmelidir.

5651 Sayılı Kanun gerekliliklerine uygun, istediğiniz şekilde ağlarınızı ayarlayıp kullanıcıları zaman damgasıyla birlikte takibinin kolayca yapılabildiği Firewall cihazları vardır. Bu cihazlar sayesinde ilgili ayarlar çok kolaylıkla yapılabilir ve istenildiğinde kayıtlara ulaşmak çok kolaydır. Firewall cihazının yanı sıra cihaza ait yazılımın da gerekliliklere uygun, kolay bir kullanım arayüzü bulunan, anlık raporlama desteği veren, ayrı bağlantı noktalarının oluşturulmasına imkan sağlayan bir özelliğe sahip olması önemlidir. Bu yüzden Firewall cihazı alırken yasaya tam uyumluluğa sahip olup olmadığına, kullanıcı arayüzüne, raporlama ve çoklu ağ oluşturabilme seçeneklerine özellikle dikkat edilmelidir. 5651 Sayılı Kanun kapsamında bulunan internet sağlayıcıların yükümlülükleri şunlar;

  • İnternet sağlayıcı kurum ve kuruluşlar kendi ağları içerisinde dağıtılan IP adres bilgilerini, kullanıma başlama ve bitiş saatlerini ve kullanılan IP adreslerine bağlanan bilgisayarların MAC adreslerini elektronik ortamda kayıt altına almak zorunda.
  • Bu kayıtların doğruluğunu ve bütünlüğünü teyit etmek, elde edilen verileri dosyanın oluşturulduğu zaman bilgisi ile (HASH) günlük olarak kayıt altına almak ve geçmişe dönük 1 yıl süre içinde oluşturulan bütün dosyaları saklamak da kanunun yükümlülükleri arasında. Ayrıca oluşturulan bu dosyaların gizliliğini temin etmek de internet sağlayıcıların yasal görevi.

5651 Sayılı Kanunun Genel Gerekçesi

5651 Sayılı Kanun, dünyada ve ülkemizde büyük bir hızla yayılan interneti kullanan elektronik iletişim araçlarının sağladığı imkanların suistimal edilmesiyle işlenen suçlarla mücadele etmeyi amaçlamaktadır.  5651 Sayılı Kanun, Anayasa’nın “Ailenin Korunması” ve “Gençliğin Korunması” başlıklı maddeleri uyarınca; başta aileleri, gençleri ve çocukları uyuşturucu ve uyarıcı madde alışkanlığı, intihara yönlendirme, cinsel istismar, kumar ve benzeri kötü alışkanlıkları teşvik eden yayınların içeriklerinden korumak için önleyici tedbirlerin alınmasını amaçlamaktadır.  

5651 Sayılı Kanun’un asıl amacı kurumlar tarafından sunulan internet hizmetinin kimler tarafından ve ne amaçla kullanıldığının kayıt altına alınmasıdır. Alınan kayıtlar sayesinde kullanıcı tarafından toplu kullanıma sunulan internet hizmeti üzerinden işlenen suçlar ya da yasa dışı işlemler kolayca bulunabilecektir. Bu yüzden kurumlar tarafından tutulan kayıtların tutarlılığı, ayrıntıları, kullanılan süre bilgileri (başlangıç ve bitiş), sonradan değiştirilmemesi için zaman damgası (HASH) ile ‌muhafaza edilmesi ve bu kayıtların geriye dönük olarak 1 yıl süre ile saklanması büyük önem arz etmektedir. Kurum tarafından yapılacak bu ‌loglama yani kayıt altına alma işlemi sayesinde; ‌siber suçların ve yasalara aykırı içeriklerin önüne geçilmesi, bu tür işlemlerin kimler tarafından, nereden ve hangi zaman aralıklarında gerçekleştirildiğinin tespiti ve takibi kolay bir şekilde yapılabilmektedir. 

5651 ‌Loglama Kanunu

5651 Sayılı Kanun ‌Log (Kayıt) Tutma Süresi

Resmi Gazete’de yayınlanan kanun uyarınca kurumların ve işletmelerin yapılan işlemleri kayıt altında tutma süreleri 1 yıl olarak belirtilmiştir. Tutulan bu kayıt dosyaları son bir yılı kapsayacak şekilde ve günlük olarak saklanacaktır. Günlük tutulacak dosyaların içeriğinde kayıt altına alınması gerekenler ve ayrıntıları ilgili kanun maddelerinde ve yine aynı kanunun yönetmeliklerinde açıkça belirtilmiştir.

5651 Sayılı Kanuna Aykırı Hareketin Cezası

5651 Sayılı Kanunda açıkça belirtilen ve yasanın gerekliliklerini yerine getirmeyen işletme ve kuruluşlar için maddi ve idari para cezaları bulunmaktadır.  Yasa gereği olarak işletmeler log tutma ve sundukları hizmetin kimler tarafından hangi zaman dilimlerinde kullanıldığını geçmişe dönük olarak belgeleyebilmek zorundadırlar, yasanın tümüne ya da bir kısmına uyulmadığı taktirde maddi ve idari çeşitli yaptırımlarla karşılaşılabilir. Verilebilecek ceza yapılan aykırılığın ya da kanunun içeriklerinden ne kadarının yerine getirilip ne kadarının kanuna uygun yapıldığına göre değişmekle birlikte verilebilecek para cezası kişilere 15.000, servis sağlayıcılara da 100.000 TL gibi bir tutara ulaşabilmektedir. Para cezasının yanı sıra hizmet durdurma ya da geçici süreyle iş yerinin faaliyetlerinin durdurulması şeklinde de olabilir. Bu yüzden yasalara uyumluluk konusunda kuruluşların azami ölçüde dikkatli olmaları gereklidir.

5651 Sayılı Kanun Uyarınca Şirketlerin Yükümlülükleri

24/10/2007 tarihli 5651 Sayılı Kanun’a göre erişim sağlayıcıların temel yükümlülükleri şunlardır;

  • Madde ‌15/1-a’ya göre erişim sağlayıcı Başkanlıkça haberdar edilmesi halinde herhangi bir kullanıcısının yayınladığı hukuka aykırı içeriğe erişimi, teknik olarak engelleme imkanı bulunduğu ölçüde engellemekle yükümlüdür.
  • Madde ‌15/1-b’ye göre erişim sağlayıcı trafik bilgisini bir yıl saklamakla, bu bilgilerin doğruluğunu, bütünlüğünü oluşan verilerin dosya bütünlük değerlerini zaman damgası ile birlikte muhafaza etmek ve gizliliğini temin etmekle; yapacağı trafik izlemesinde Başkanlığa gerekli yardım ve desteği sağlamakla; faaliyet belgesinde yer alan Başkanlığın uygun gördüğü bilgileri talep edildiğinde bildirmekle, ticari amaçla internet toplu kullanım sağlayıcılar için belirli bir ‌IP ‌bloğundan sabit ‌IP adres planlaması yapmakla ve bu bloktan ‌IP adresi vermekle yükümlü tutulmaktadır.
  • Madde ‌15/1-c’ye göre erişim sağlayıcı, faaliyetine son vereceği tarihten en az üç ay önce, durumu Kuruma, içerik sağlayıcılarına ve müşterilerine bildirmek ve kuruma bildirilen kapanma tarihinden geriye doğru bir yıllık süredeki trafik bilgilerine ilişkin bütün kayıtları metin dosyası olarak, ‌log formatlarını açıklamalarıyla birlikte, abone kütük bilgilerini Başkanlığa ‌CD, ‌DVD gibi optik medya ortamında teslim etmek zorundadır. 
  • Madde ‌15/1-ç’ye göre erişim sağlayıcı, faaliyete başlamasından itibaren her ay düzenli olarak, her erişim yöntemine ilişkin kullanacağı erişim numaralarını ve toptan hizmet verdiği abonelere ilişkin bilgileri Başkanlığa göndermekle yükümlüdür. 
  • Madde ‌15/1-d, erişim sağlayıcıları Başkanlık ile aralarındaki bağlantıdan erişimi engellenecek adreslere ilişkin gönderilecek bilgileri kendi sistemlerinde derhal uygulanabilmesi için, gerekli olan donanım ve yazılımı kurarak lazım olan düzenlemeleri yapmakla yükümlü kılar. 
  • Madde 15/2 gereğince erişim sağlayıcı, verdiği hizmeti kullananlara ilişkin bilgilerin başkaları tarafından elde edilmesini ilgili mevzuatta belirlenen esas ve usullere uygun olarak engellemelidir. 
  • Yukarıda anlatılan bütün gerekliliklere uyum sağlayabilmek ve 5651 Sayılı Yasa gerekliliklerini yerine getirebilmek için Berqnet Firewall cihazlarını tercih edebilirsiniz